Adolygiad cyflym o drefniadau amddiffyn plant

Cefndir

Ym mis Hydref 2022, cawsom wahoddiad gan Lywodraeth Cymru i arwain adolygiad cyflym amlasiantaethol o'r penderfyniadau a wneir ynghylch amddiffyn plant, mewn ymateb i nifer o farwolaethau trasig ymysg plant ledled Cymru a Lloegr. Gan gydweithio ag Arolygiaeth Gofal Iechyd Cymru ac Estyn, gwnaethom gyhoeddi'r canfyddiadau cychwynnol ym mis Mehefin 2023.

Mae'r wybodaeth yn yr adroddiad hwn yn seiliedig ar waith ymchwil ac ymgynghori a oedd yn cynnwys sawl partner ym maes amddiffyn plant. Mae hyn yn cynnwys adborth gan ysgolion, gweithwyr gofal iechyd proffesiynol, ac arolwg a rannwyd â phlant sydd ar y gofrestr amddiffyn plant neu sydd wedi bod arni, a'u teuluoedd.

Gwnaethom edrych ar y canlynol:

• a yw plant yn cael yr help a'r amddiffyniad cywir o ganlyniad i gymhwyso'r trothwyon priodol i roi Gweithdrefnau Diogelu Cymru ar waith, a rhannu gwybodaeth yn effeithiol.
• a yw plant yn cael eu hamddiffyn drwy drefniadau amlasiantaeth effeithiol.
• a yw gweithwyr proffesiynol yn sicrhau y caiff profiadau bywyd ac anghenion unigol plant (gan gynnwys anghenion ieithyddol a hawliau i eiriolaeth) eu deall a'u cynnwys wrth wneud penderfyniadau am ddiogelwch.
• a yw arweinwyr a rheolwyr yn deall profiadau'r plant a'r teuluoedd y mae angen cymorth ac amddiffyniad arnynt.
• a yw'r broses o wneud penderfyniadau am gofrestru neu ddadgofrestru enwau plant yn glir ac yn seiliedig ar dystiolaeth.
• a yw ymarferwyr yn penderfynu a yw plentyn yn wynebu risg a/neu wedi profi niwed sylweddol ac yn parhau i ganolbwyntio ar asesu a oes unrhyw newidiadau, gan roi cymorth i'r plentyn a'i deulu ar yr un pryd.

Canfyddiadau

Mae’r adroddiad yn adnabod sawl enghraifft o ymarfer ardderchog. Er hynny, mae yna agweddau o ymarfer sydd angen ei wella a bod yn fwy cyson ar draws Cymru. Bu i’r adroddiad ddarganfod:

• Ar y cyfan, mae angen gwella rhannu gwybodaeth rhwng asiantaethau. Mae diffyg system TG ganolog i rannu gwybodaeth yn gweud hyn yn anoddach fyth.
• Mae’r gweithlu yn fregus gyda swyddi gwag ar draws ystod eang o asiantaethau sy’n ganolog i amddiffyn plant. Gall hyn arwain at anghysondeb i blant a theuluoedd wrth iddynt brofi amryw newidiadau mewn gweithwyr cymdeithasol. Hyn er gwaethaf nifer o ymdrechion yn lleol ac yn genedlaethol i ymateb i’r diffyg gweithlu.
• Mae llais y plentyn yn ganolog i wneud penderfyniadau ynglŷn â diogelu a dylid sicrhau ei fod yn cael ei glywed yn gyson ar draws Cymru wrth wneud penderfyniadau o’r fath.
• Mae angen hyfforddiant amlasiantaeth rheolaidd ar draws Cymru i sicrhau ymagwedd cyson a gweledigaeth ar y cyd ar weithdrefnau diogelu a throthwyon o ba bryd mae plant yn profi niwed sylweddol.

Darllenwch yr adroddiad llawn a'r holl ganfyddiadau allweddol ac argymhellion isod.